Na strmim obroncima Dunava, u naselju Mohovo, nadomak Iloka, najistočnijeg hrvatskog grada, arheolozi su posle višegodišnjih istraživanja naišli na neočekivani prizor.
Nalazi su im potvrdili da je reč o ostacima drvene, glomazne rimske vojne osmatračnice koja odoleva vekovima.
Rimsko carstvo se na vrhuncu, u drugom veku nove ere, prostiralo od britanske atlantske obale i Mesopotamije na istoku do severne Afrike.
Iskopine u malom hrvatskom mestu verovatno su nastale u periodu između prvog i četvrtog veka nove ere kada su Rimljani vladali i ovim prostorima, objašnjava Marko Dizdar sa zagrebačkog Instituta za arheologiju.
„Nije bilo poznato da su čuvale granicu carstva (limes) i u ovom delu Panonije - zato je ovo otkriće jedinstveno", dodaje za BBC na srpskom.
Rimljani su latinskom rečju limes nazivali granicu poseda ili put između dva polja, a potom su istim izrazom nazivali graničnu liniju pod vojnim nadzorom.
To je obuhvatalo sve vojne građevine: od legijskih logora, osmatračnica, mostova do prometnih puteva duž nekadašnje granice Rimskog carstva.
Limes je bio u obliku bedema, nasipa i jama, a nekada je bio postavljen u zaleđu prirodnih prepreka poput obala reka.
Ovaj vid odbrane uspostavio je car Avgust (27. godine pre nove ere -14. godine nove ere), a car Hadrijan (117.-138.) je te granice čvrsto utvrdio, izgradivši zid koji je delio Veliku Britaniju na pola.
Tim hrvatskih arheologa već godinama sprovodi istraživanja uz Dunav, duž nekadašnje granice velikog rimskog carstva.
Bilo im je poznato da su postojala dva vojna utvrđenja na prostoru današnje Slavonije - u Sotinu (Cornacum) i u Iloku (Cuccium), a naselje Mohovo šćućurilo se između.
Od Iloka je udaljeno 13 kilometara, danas ima oko 200 stanovnika, na samom ulazu u selo je crkva, a iskopine su baš nadomak nje - na brdu.
Vojna osmatračnica, zaštićena drvenom ogradom (palisadom), površine 1.500 kvadratnih metara, šest metara široka i osam visoka, služila je za nadgledanje neprijatelja sa druge strane Dunava, objašnjava arheolog.
U to vreme, preko reke živela su uglavnom germanska plemena.
„Gotovo iste iskopine već su pronađene u Velikoj Britaniji na Hadrijanovom zidu, Holandiji i Mađarskoj, uz reke Rajnu i Dunav koje su većim delom bile tadašnja granica Rimskog carstva, ali ne i u Hrvatskoj.
„Niko nije znao za njih zato smo dodatno iznenađeni", kaže Dizdar.
Pretpostavlja se da je u ovom utvrđenju boravilo do deset vojnika, čije su jedinice bile u blizini, a da su oni u tom objektu živeli i čuvali granicu.
Arheolozi su pronašli i elemente njihovih uniformi, delove konjske opreme, kao i ostatke životinja kojima su se hranili, uz po koje parče keramičkog posuđa.
„Posmatračnica je okružena nizom jama, koje idu u špic, što je karakteristično za rimsku vojsku.
„Gde god da su bili oni su po istom principu gradili logore i utvrđenja", objašnjava arheolog.
Rimsko carstvo nije bilo najveće u istoriji, ali je bilo značajno zbog izuzetne vojne i političke moći i razvijanja prava i prostornog planiranja i gradnje.
Pogledajte koje tajne kriju kamene kugle nadomak Banjaluke
Do ovih objekata kvadratnog oblika stizalo se preko drvenih mostića (ćuprija) postavljenih preko tih jama, a analize ukazuju da u okolini nije bilo naseljenih mesta i da je reč o isključivo vojnoj zoni.
Kako je ovaj tip građevine opstao svih ovih godina pod zemljom?
„Bile su pod lesom, žutim, finim sedimentom i to ih je i sačuvalo.
„Uspeli smo da dopremo do njih zahvaljujući tehnološkom razvoju i savremenim metodama, inače ih je jako teško uočiti", odgovara Dizdar.
Analizirajući vojna utvrđenja hrvatski arheolozi su naišli i na tragove zajednica ljudi koji su u Mohovu živeli 5.500 godina pre nove ere, što je doba praistorije kada je na Balkanu počeo neolitski period.
U tim istim dubokim zemljanim rupama sačuvane su kosti, keramičko posuđe, rogovi.
Dizdar kaže da su verovatno iz bakarnog doba (3.500 godina pre nove ere) koje je prelazno razdoblje između neolita i bronzanog perioda, kada se i dalje koristio kamen, a otkriven i bakar - metal.
Ova otkrića su ih začudila, jer je poznato da su ljudi u tom periodu praistorije živeli na prostoru današnje severne Srbije pa sve do Rumunije.
Tek treba da se obave detaljnije analize, jer je poznato da su uticaji zajednica u središnjoj Evropi stizali samo do Dunava, ali ta rečna granica obično nije prelažena.
„Ako krenete dalje ka zapadu Hrvatske toga nema.
„Mada Dunav je oduvek bio tačka gde su se sretali sever i istok i ostao je most koji spaja ljude i krajolike", zaključuje arheolog.
BBC na srpskom je od sada i na Jutjubu, pratite nas OVDE.
Pratite nas na Fejsbuku, Tviteru, Instagramu i Vajberu. Ako imate predlog teme za nas, javite se na bbcnasrpskom@bbc.co.uk
Komentari 0
Nema komentara na izabrani dokument. Budite prvi koji će postaviti komentar.
Komentari čitalaca na objavljene vesti nisu stavovi redakcije portala 021 i predstavljaju privatno mišljenje anonimnog autora.
Redakcija 021 zadržava pravo izbora i modifikacije pristiglih komentara i nema nikakvu obavezu obrazlaganja svojih odluka.
Ukoliko je vaše mišljenje napisano bez gramatičkih i pravopisnih grešaka imaće veće šanse da bude objavljeno. Komentare pisane velikim slovima u većini slučajeva ne objavljujemo.
Pisanje komentara je ograničeno na 1.500 karaktera.
Napiši komentar