FOTO: Svedoci istorije - manastir posvećen svetom Savi

To je inače jedini manastir u Srbiji posvećen svetom Savi.

Manastir u kojem je nastala Svetosavska himna i manastir koji je iznedrio prvu srpsku igumaniju.

Lokacija

Smešten je u jugozapadnom delu Fruške gore, na oko dva kilometra severno od sela Divoš kod Sremske Mitrovice.

Manastir se nalazi na uzanoj dolini istoimenog potoka, u unutrašnjosti zapadnog dela planine. Potok protiče duž zapadne ivice manastirskog sklopa.

Sa tri strane je okružen retkom šumom, a sa južne strane, prema selu, nalazi se manastirsko imanje i bašta. Manastirska kapela nalazi se na vrhu obližnjeg brega, jugoistočno od manastira.

Pristup manastiru je sa zapadne strane, preko omanjeg asfaltiranog puta, koji vodi od opštinskog puta Sremska Mitrovica - Ilok - Bačka Palanka, sa pristupnim parkiralištem za automobile i autobuse.

U krugu manastira postoji izvor na kome se posetioci mogu osvežiti.

Istorijat

Prema predanju, manastir je osnovao poslednji srpski despot despot Stefan Štiljanović 1520. godine. Posvećen je svetom Savi i njegovom ocu Simeonu Mirotočivom. Prvi pisani spomen nalazimo u turskom izvoru iz 1566. godine gde se naziva imenom "manastir sveti Sava, drugo ime Kuveždin, blizu sela Vanđinca".

Krajem 18. veka monasi iz manastira Slanci kraj Beograda, prebegli su ispred Turaka u Srem, ovde se sklonili i obnovili konak 1810. i crkvu 1815. godine. Manastir je u Sremu odigrao izrazitu ulogu širenja kulta prvih srpskih svetitelja, Svetog Simeona i Svetog Save.

Tokom svoj razvoja manastir je prvobitno bio muški, da bi posle Prvog svetskog rata, postao ženski. To je bio jedan od prvih manastira sa ženskom obitelji, na čelu sa prvom igumanijom savremene Srpske pravoslavne crkve, Melanijom (Krivokućanin).

Tokom Drugog svetskog rata manastir je teško stradao. Razoren je i opljačkan.

Posle Drugog svetskog rata nova vlast nije imala sluha za stradanja manastira. Kuveždinu je oduzeto ogromno imanje, pa je opusteo. Jedino je sačuvana manastirska kapela, gde su smešteni sačuvani delovi ikonostasa.

Poslednjih godina manastir je ponovo uspostavljen kao muški, a njegova obnova još traje. Manastir je takođe 1990. godine stavljen pod zaštitu kao spomenik kulture.

Prnjavor

Ispod manastira nalazi se današnji deo sela Divoš poznat kao Prnjavor, koji je do pre par decenija bio zasebno naselje pod punim nazivom Kuveždinski Prnjavor. Njegovi tadašnji stanovnici su bili najamni radnici na manastirskom veleposedu.

Zbog blizine ostatka sela Divoš ovo malo naselje od jedne ulice pripojeno je selu posle Drugog svetskog rata.

Projekat "Svedoci istorije" finansijski je podržala Gradska uprava za kulturu. Stavovi izneti u sadržaju nužno ne odražavaju stav gradske uprave.