Na današnji dan: Rođen Marks, uhapšen Gandi, oslobođen Mathauzen, umrli Napoleon i Bajford

Autor: Beta

Život

05.05.2025.

09:36

Pregled najznačajnijih dešavanja u svetu i kod nas na današnji dan, 5. maj.

Na današnji dan: Rođen Marks, uhapšen Gandi, oslobođen Mathauzen, umrli Napoleon i Bajford

Foto: Pixabay

1705 - Umro je rimsko-nemački car Leopold I. Uspešno se borio protiv Turaka, a slavu mu je donela odbrana Beča 1683. Za vreme njegove vladavine (od 1658) Srbi su se, pod vođstvom patrijarha Arsenija Čarnojevića doselili u južnu Ugarsku i u Srem.

1813 - Rođen je danski filozof Seren Kjerkegor, začetnik filozofije egzistencijalizma ("Ili-ili: fragmenti života", "Pojam strepnje", "Bolest na smrt", "Stadijumi na životnom putu", "Filozofske mrvice").

1815 - Rođen je francuski pisac komedija i vodvilja Ežen Martin Labiš. Neke od njegovih komedija ubrajaju se u najpopularnije komedije 19. veka ("Slamnati šešir", "Put gospodina Perišona").

1818 - Rođen je nemački filozof Karl Hajnrih Marks, teoretičar modernog socijalizma i komunizma. Sa Fridrihom Engelsom napisao je 1848. Komunistički manifest ("Prilog kritici Hegelove filozofije prava", "Teze o Fojerbahu", "Osamnaesti brimer Luja Bonaparte", "Kapital - kritika političke ekonomije").

1821 - Umro je francuski car Napoleon I Bonaparta, jedan od najvećih vojskovođa u istoriji, čiji su osvajački pohodi izmenili Evropu. Umro je na ostrvu Sveta Jelena kao britanski zatvorenik.

1846 - Rođen je poljski pisac Henrik Sjenkjevič, autor romana "Quo vadis" i dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1905.

1855 - Crnogorski knez Danilo I Petrović doneo je Opšti zemaljski zakonik u koji su unete imovinske i poreske reforme.

1860 - Italijanski revolucionar Đuzepe Garibaldi sa svojih "hiljadu crvenih košulja" isplovio je iz Đenove prema Siciliji, koju je osvojio krajem jula.

1883 - Rođen je srpski kompozitor i muzički pisac Petar Konjović, rektor Muzičke akademije u Beogradu, član Srpske akademije nauka i umetnosti i upravnik Muzikološkog instituta ("Knez od Zete", "Vilin veo", "Koštana", "Seljaci").

1904 - Na brdu Volujica kod Bara postavljena je prva radio-telegrafska stanica Markonijevog sistema na Balkanu.

1930 - Britanske vlasti u Indiji uhapsile su Mahatmu Gandija zbog njegove kampanje građanske neposlušnosti.

1936 - Italijanske trupe pod komandom feldmaršala Pjetra Badolja okupirale su Adis Abebu, prestonicu Etiopije. Istog dana 1941. u oslobođeni grad ušao je etiopski car Haile Selasije I.

1945 - Sovjetske trupe su u Drugom svetskom ratu ušle u mesto Pinemunde, odakle su Nemci ispaljivali rakete "Fau 1" i "Fau 2". Američke trupe su oslobodile nemački nacistički koncentracioni logor Mathauzen.

1954 - General Alfredo Stresner je vojnim udarom oborio predsednika Paragvaja Federika Čaveza, započevši tako 34-godišnju diktaturu.

1955 - Odlukom saveznika, Savezna Republika Nemačka ponovo je stekla suverenitet.

1961 - Iz Kejp Kanaverala je lansiran kosmički brod "Merkjuri", prva kosmička letelica SAD s ljudskom posadom, kojom je upravljao Alen Bartlet Šepard.

1977 - Umro je nemački državnik i ekonomista Ludvig Erhard, zapadnonemački kancelar (1963-66) u vreme privrednog oporavka zemlje nakon Drugog svetskog rata.

1978 - Teroristička organizacija "Crvene brigade" saopštila je da je ubila bivšeg premijera Italije Alda Mora, otetog u martu 1978. Njegovo telo pronađeno je dva dana kasnije u vozilu u centru Rima.

1981 - Bobi Sends postao je prvi od deset pripadnika Ire koji je umro u zatvoru Mejz, u Severnoj Irskoj, od posledica štrajka glađu.

1993 - Umro je američki pisac i intelektualac Irving Hou, čije je najpoznatije delo "Svet naših očeva", studija o istočnoevropskim Jevrejima imigrantima u Sjedinjenim Američkim Državama.

1999 - Indonezija i Portugalija potpisale su dokument kojim je priznata nezavisnost Istočnog Timora.

2001 - Pripadnici pobunjeničke grupe UNITA su u Angoli kidnapovali 51 dečaka i devet devojčica iz internata za ratnu siročad koji se nalazi izvan Kaksita, severoistočno od Luande. Prilikom pobune poginulo je oko 200 civila.

2003 - Ruanda je oslobodila više od 22.000 zatvorenika, koji su uglavnom bili umešani u masakr koji je 1994. počinila Hutska milicija, kada je ubijeno oko 800.000 etničkih Tutsija i umerenih Huta. U zatvoru je ostalo oko 80.000 ljudi, gde većina čeka suđenje.

2003 - Umro je Valter Sisulu, jedan od veterana u borbi protiv belaca koji su manjina u Južnoj Africi i dugogodišnji prijatelj i mentor Nelsona Mendele, najpoznatijeg borca protiv aparthejda.

2004 - U aukcijskoj kući "Sotbi" u Njujorku Pikasova slika "Dečak sa lulom" postigla je cenu od 104.168.000 dolara, što je predstavljalo svestki rekord u aukcijskoj prodaji slika do tada.

2005 - Na parlamentrnim izborima u Velikoj Britaniji Laburistička partija Tonija Blera osvojila je apsolutnu većinu u britanskom parlamentu, a premijer Toni Bler treći uzastopni mandat.

2009 - Odlukom Žalbenog veća Haškog tribunala Veselinu Šljivančaninu izrečena je kazna od 17 godina zatvora za zločine u Vukovaru, umesto prvobitne kazne od pet godina. Istovremeno, Žalbeno veće je potvrdilo prvostepenu presudu pukovniku bivše JNA Miletu Mrkšiću, kojom je osuđen na 20 godina zatvora.

2012 - U Japanu je počeo proces zatvaranja poslednjeg aktivnog nuklearnog reaktora, od 50 koliko ih je radilo u zemlji do katastrofe u Fukušimi 2011. godine.

2014 - Umro je Timoti Džon Bajford, britanski režiser, scenarista i glumac koji je veći deo svog radnog veka proveo u Srbiji. Iza njega su ostale kultne TV serije za decu "Neven", "Poletarac", "Babino unuče", "Metla bez drške", "Nedeljni zabavnik".

2018 - Američka svemirska agencija NASA lansirala ka Marsu letelicu "InSight" sa ciljem da istraži unutrašnjost "crvene planete" tako što će robot izvoditi geološka iskopavanja do dubine od pet metara i pokušati da izmeri zemljotrese na ovoj planeti.

OGLASI RADNO MESTO!

Ukoliko imate potrebu za radnom snagom nudimo vam mogućnost da na jednostavan način oglasite poziciju za posao.

Radno mesto možete oglasiti u odeljku Oglasi za posao ili jednostavno klikom na ovu poruku.

Teme

ISTORIJA

Komentari 0

Nema komentara na izabrani dokument. Budite prvi koji će postaviti komentar.

Komentari čitalaca na objavljene vesti nisu stavovi redakcije portala 021 i predstavljaju privatno mišljenje anonimnog autora.

Redakcija 021 zadržava pravo izbora i modifikacije pristiglih komentara i nema nikakvu obavezu obrazlaganja svojih odluka.

Ukoliko je vaše mišljenje napisano bez gramatičkih i pravopisnih grešaka imaće veće šanse da bude objavljeno. Komentare pisane velikim slovima u većini slučajeva ne objavljujemo.

Pisanje komentara je ograničeno na 1.500 karaktera.