"Novaja serpskaja aritmetika ili prostoje nastavlenije k hesapu" je prva aritmetika na srpskom jeziku, otisnuta u Veneciji, u Štampariji Dimitrija Teodosija, 1767. godine. Elektronski katalog izložbe sadrži opis ove knjige, njen prepis iz 1790. i literaturu sa signaturama. Postavka se može pogledati u javnom katalogu Biblioteke od 24. marta do 20. aprila 2017. Autori izložbe su mr Dušica Grbić i Aleksandra Drapšin, a urednik je Selimir Radulović.
Pisac Aritmetike Vasilije Damjanović (1734/1735–1792) rodom je iz Sombora. Kao sin veleposednika i kapetana somborske milicije Jovana Damjanovića, imao je mogućnosti da se obrazuje, pa je pohađao Licej u Požunu (Bratislava) i studirao u Veneciji. Znao je latinski, nemački, francuski, italijanski, grčki, rumunski i mađarski jezik. U Somboru se bavio trgovinom voskom i stekao znatan imetak. Bio je gradski sudija u Somboru i senator od 1785. Plemićki list i grbovnicu dobio je 1782.
U Biblioteci Matice srpske postoje dva primerka "Aritmetike": u zbirci srpskih knjiga 18. veka i u Biblioteci Srpske pravoslavne velike gimnazije u Novom Sadu. Postoji i prepis knjige, koji je načinio Sava Stefanović, kaluđer iz Modoša (Jaša Tomić), 1790.
"Aritmetika" sadrži 368 strana teksta, dve strane predgovora, dve strane sadržaja i naslovnu stranu. Štampana je crkvenom ćirilicom. Čine je dva dela koja su podeljena na poglavlja. U prvom delu sa šest poglavlja govori se o pisanju i izgovaranju cifara, o brojanju i brojevima, o merama i novčanim jedinicama. U završnim poglavljima ovog dela objašnjava se pet osnovnih računskih operacija, kao i pravilo trojno sa celim brojevima i operacija sa razlomcima. U drugom delu se u sedam poglavlja raspravlja o pravilu trojnom sa razlomcima, kao i o obrnutom i dvostrukom pravilu trojnom, a sve je dato i objašnjeno kroz primere iz trgovačke prakse.
Namena knjige je bila da pomogne trgovcima u njihovom svakodnevnom poslu, jer najveći deo zauzimaju primeri rešavanja složenih problema vezanih za trgovački posao, a samo manji deo obrađuje matematičke operacije sa "čistim" brojevima. U podnaslovu knjige kaže se "iz raznih knjiga sobrano", što znači da je Damjanović u sastavljanju svoje "Aritmetike" imao uzore, a prema analizi sadržaja može se pretpostaviti da je koristio priručnike i udžbenike iz okruženja na raznim jezicima.
"Aritmetika" Vasilija Damjanovića napisana je najvećim delom na srpskom narodnom jeziku, a prisutne su i neke ruskoslovenske odlike. Pored crta koje odgovaraju savremenom književnom jeziku, ona sadrži i dijalekatske karakteristike, tipične za vojvođanske govore, jezik sredine samog pisca.
"Aritmetika" Vasilija Damjanovića zauzima posebno mesto u opštoj istoriji nauke i kulture srpskog naroda, naročito zbog toga što je to prva matematička knjiga objavljena na srpskom jeziku.
.jpg "Predavanje o sličnosti francuskog i srpskog književnog nadrealizma sutra u Galeriji Matice srpske")
Komentari 0
Nema komentara na izabrani dokument. Budite prvi koji će postaviti komentar.
Komentari čitalaca na objavljene vesti nisu stavovi redakcije portala 021 i predstavljaju privatno mišljenje anonimnog autora.
Redakcija 021 zadržava pravo izbora i modifikacije pristiglih komentara i nema nikakvu obavezu obrazlaganja svojih odluka.
Ukoliko je vaše mišljenje napisano bez gramatičkih i pravopisnih grešaka imaće veće šanse da bude objavljeno. Komentare pisane velikim slovima u većini slučajeva ne objavljujemo.
Pisanje komentara je ograničeno na 1.500 karaktera.
Napiši komentar