Hroničari su zabeležili da je Zavetni krst u Futogu postavljen na "nultu tačku" Starog Futoga, pa su se merenja obavljala od njega i ka njemu, uz to verovatno određujući i visinu i položaj objekata u ovom mestu.
Ko je odredio da se nađe baš na tom mestu nije poznato, ali se zna da je spomenik podigla ugledna futoška porodica Šević, čiji je potomak bio episkop bački Mitrofan Šević, a otkriven je 22. avgusta 1803. godine.
U to vreme Futog je imao tek nekoliko stotina stanovnika nastanjenih u ulicama baš gde je sagrađen krst.
Obnova krsta je rađena 1903. godine, i ponovo je otkriven 21. marta 1904. godine, sredstvima ugledne i bogate porodice Ilić, u vreme kada je na čelu bačkog vladičanstva bio vladika Mitrofan Šević.
U odluci o proglašenju za spomenik kulture, zaštitari navode da je Zavetni krst jedinstven spomenički primer ove vrste na području novosadske opštine, jer za razliku od sličnih spomenika, koji se nalaze po raskrsnicama, odnosno na ulazima u naselja, ovaj spomenik ima poznate "tvorce", odnosno spada u specifičnu vrstu sakralnih zadužbina. Takođe, po godini izgradnje, 1803. godine, spada u retke sačuvane spomenike s početka XIX veka.
"Zavetni krst u Futogu, monumentalni sakralni slobodno stojeći spomenik, podignut je 22. avgusta 1803. godine, a generalno obnovljen 1904. godine. Spomenik je od ružičastog kamena u stilu klasicizma. Autor spomenika je nepoznat. Visine je 542 centimetara na stepenastom postamentu od ružičastog kamena dimenzija 295x267 centimetara visine 39 cm, što čini ukupno tri stepenika. Širina spomenika u donjem delu je 123 cm, u centralnom 74 cm. Oko spomenika je rešetkasta ograda od kovanog gvožđa, obogaćena floralnim elementima i vratima koja omogućavaju neposredan pristup spomeniku i čine celinu sa ogradom", navodi se između ostalog u obrazloženju odluke o proglašenju krsta za spomenik kulture.
.jpg)
Zavetni krst je spomenik koji se postavlja u znak zahvalnosti ili radi obeležavanja određenog događaja, često povezanog sa spasenjem ili mirnim razrešenjem nekog problema ili opasnosti. Ovi krstovi se često postavljaju kao verski simboli ili kao izraz zahvalnosti prema božanskim silama za zaštitu i pomoć.
Tekst na spomeniku u Futogu glasi:
"Ovaj sveti krst podigla je gospođa Jelisaveta Šević, stanovnica Stare Futoške, sa svojim naslednikom Jovanom, stanovnikom Novosadskim, u spomen svoga muža Đorđa i brata njegova Petra Ševića 22. avgusta 1803. godine."
Nakon obnove dodat je i sledeći tekst:
"21. marta 1904. godine, obnovio je ovaj sveti krst ovdašnji trgovac i posednik g. Stevan Ilić, sa svojom suprugom Milicom, rođenom Teodorović, u slavu Božju, a za spomen svojih roditelja Gavre i Vuka, i svoje nećake Jelene Popović, za vreme preosvećenog episkopa Mitrofana, praunuka Đorđa Ševića, i paroha sveštenika Stevana Nikolića i Gavrila Šijačkog."
Vlada Srbije je Zavetni krst proglasila spomenikom 1997. godine. Pre desetak godina, zbog ozbiljnih oštećenja, spomenik je obnovljen, a Novi Sad je za to izdvojio više od 700.000 dinara.
U to vreme, krst je bio sklon padu, kako na kolovozu, tako i na trotoaru, i morala se uraditi velika rekonstrukcija. Spomenik je demontiran i potpuno očišćen, dobio je nove temelje, kao i ogradu.
Ova restauracija je omogućila da jedan od najstarijih spomenika na području Novog Sada i Futoga nastavi da stoji na istom mestu na uglu Ulica cara Lazara i Industrijske i u narednim decenijama.
Realizaciju ovog teksta podržala je Turistička organizacija Novog Sada.
.jpg "FOTO: Znate li da u Veterniku postoji bosanska brvnara koja je spomenik kulture?")
Komentari 3
Rade
Futožan
U to vreme Futog je imao tek nekoliko stotina stanovnika" je netačna informacija. Samim tim da se Futog prvi put pominje još u 13 veku i pre Novog Sada u to vreme imao je daleko mnogo više stanovnika a podatke možete pronaći i u arhivu grada. Inače ostatak teksta odličan!
Dušan
Komentari čitalaca na objavljene vesti nisu stavovi redakcije portala 021 i predstavljaju privatno mišljenje anonimnog autora.
Redakcija 021 zadržava pravo izbora i modifikacije pristiglih komentara i nema nikakvu obavezu obrazlaganja svojih odluka.
Ukoliko je vaše mišljenje napisano bez gramatičkih i pravopisnih grešaka imaće veće šanse da bude objavljeno. Komentare pisane velikim slovima u većini slučajeva ne objavljujemo.
Pisanje komentara je ograničeno na 1.500 karaktera.
Napiši komentar