Novi Sad danas obeležava 267. rođendan

Novi Sad danas obeležava Dan grada 1.februar, kada je pre 267 godina a precizno 1748. godine postao slobodan kraljevski grad i ime iz Petrovaradinski šanac promenio u Novi Sad.

Novi Sad je ovu privilegiju dobio od carice Marije Terezije, prethodno plativši  80.000 rajnskih forinti koje su donirali uglavnom bogati građani. Novi Sad je statusom slobodnog kraljevskog grada dobio pravo na sudsku, zakonodavnu i izvršnu vlast, kao i na samostalno ubiranje poreza, a takođe i današnje ime (uz latinsko Neoplanta, nemačko Neusatz i mađarsko Újvidék).

U elibertacionoj povelji koju je Novi Sad dobio i čiji original je izgubljen u XX veku piše:

"Mi, Marija Terezija, Božjom milošću carica rimska a kraljica Ugarske, Češke, Dalmacije, Hrvatske, Slavonije, Rame, Srbije, Galicije, Lodomerije itd. dajemo glasom ovoga pismena na znanje svakome, koga se tiče... da taj toliko puta spominjani naš Petrovaradinski kameralni grad, koji leži na drugoj strani Dunava u bačkoj županiji na zemljištu Sajlovo, silom naše kraljevske moći i ugleda iz ranije navedenih razloga, učinimo svojim slobodnim kraljevskim gradom i da ga uvrstimo, primimo i upišemo u broj, krug i red ostalih naših slobodnih kraljevskih gradova naše kraljevine Ugarske tako i naših naslednih zemalja, ukidajući mu dosadašnje ime Petrovaradinski šanac, nađosmo za dobro da se ubuduće zove i da mu naslov bude Neoplanta, mađarski Uj-Videgh, nemački pak Ney-Satz, srpski Novi Sad i bugarski Mlada Loza".

Odluka da Novi Sad slavi 1.februar je doneta 1998. godine.

U proteklih 267 godina Novi Sad je od grada na granici tadašnje carevine narastao u jedan od većih gradova u ovom delu Balkana, sada u sastavu Srbije. Razvoj grada se može podeliti u nekoliko faza, pri čemu je prva trajala do 1849. godine, kada je Novi Sad sravljen sa zemljom u bombardovanju sa Petrovaradinske tvrđave, a malo objekata, čak i arhivske građe je ostalo o periodu pre tog datuma. U periodu do kraja Prvog svetskog rata, Novi Sad se ne razvija samo kao privredni centar, nego više kao sedište kulture i pri tome kao centar okupljanja vojvođanskih Srba.

Do izbijanja Prvog svetskog rata Novi Sad će imati niz industrijskih objekata, biće sedište Matice srpske i Srpskog narodnog pozorišta, a biće među retkim gradovima koji su imali struju i organizovani javni prevoz tramvajima. Između dva svetska rata, Novi Sad je sedište Dunavske banovine i tada se završava formiranje centra grada kakvo je ostalo do danas i probijaju se prve veće saobraćajnice i pokušavaju rešiti problemi sa mostovima, pri čemu Petrovaradin postaje deo Novog Sada. U Drugom svetskom ratu, Novi Sad će izgubiti veliki broj stanovnika koji su nastradali od okupatora ili su poginuli kao pripadnici NOB-a, a privreda grada će biti potpuno devastirana što zbog pljačke, što zbog savezničkog bombardovanja 1944. godine.

Druga polovina XX veka u gradu će prvih decenija proteći u ogromnom razvoju grada, kao i prilivu stanovništva, jer će Novi Sad kao glavni grad Vojvodine biti centar cele regije. Grad će postati važan univerzitetski, industrijski i kulturni centar ondašnje Jugoslavije. Raspadom SFRJ, devedesetih godina dolazi do urušavanja privrede grada, a potom i privatizacije nakon 2000. godine što će dovesti do toga da Novi Sad ovogodišnji Dan grada dočekuje sa visokom stopom nezaposlenosti i mnogim drugim problemima koji prate ekonomski sunovrat cele zemlje.

Inače, povodom obeležavanja Dana grada Novog Sada u Svečanoj sali Gradske kuće biće upriličen Prijem delegacija iz gradova pobratima i gradova prijatelja, a domaćini su gradonačelnik Novog Sada Miloš Vučević i predsednik Skupštine grada Siniša Sević.

Takođe, u Srpskom narodnom pozorištu biće održana Svečana akademija u okviru koje će gradonačelnik Miloš Vučević uručiti Februarsku nagradu ovogodišnjem dobitniku Dušanu Kovačeviću, direktoru festivala “Exit“.